مؤلف:
کمال الدین میثم بن علی بن میثم البحرانی (م 699 ه.ق)
زندگی نامه:
نام این بزرگوار میثم و لقبش کمال الدین است و به انتصاب جد بزرگوارش اشتهار یافته و در تاریخ رجال به نام کمال الدین میثم بن علی بن میثم بحرانی موسوم است و هرجا از ابن میثم یادشده مراد همان میثم بن علی بن میثم بحرانی است. تولد ابن میثم را به احتمال ۶۳۶ و ارتحالش را به قولی ۶۷۸ یا ۶۷۹ هجری قمری و به قول اصح ۶۹۹ ه.ق ضبط کرده اند.
نسب وی به میثم تمار، از اجله اصحاب حضرت علی (ع) می رسد
این عالم ربانی از اکابر علمای امامیه قرن هفتم هجری قمری است. این فقیه محدث ادیب کامل حکیم متاله، جامع معقول و منقول در تمامی فنون عقلیه و علوم شرعی و اسرار عرفانی و تادب به آداب دینیه، گوی سبقت را از دیگران ربوده است.
سلطان الحکما و استاد البشر و و عقل حادی عشر خواجه نصیرالدین طوسی با آن همه عظمت آفاقی خود، تبحر او را در کلام و حکمت اذعان نموده و از مجلس تحقیق وی فیض گرفته است.
موافق تصریح برخی از اجله علما و فقها، خواجه نصیرالدین طوسی فقه و شرح نهج‌البلاغه را نزد وی تکمیل نموده و او نیز در حکمت و کلام از خواجه بهره گرفته است.
از ابن میثم بحرانی آثار ارزشمندی باقی مانده است که برخی از آنها عبارتند از: شروح سه گانه نهج البلاغه (شرح کبیر، شرح وسیط، شرح صغیر)، شرح اشارات الواصلین، قواعد المرام فی علم الکلام، المعراج السماوی و...
معرفی اجمالی کتاب:
عنوان ديگر اين اثر «القواعد الالهية في الکلام و الحکمة» است. ابن ميثم اين کتاب را به اشاره امير عزالدين ابوالمظفر عبدالعزيز بن جعفر نيشابورى (متوفى 672ق) در بغداد نوشت. تاريخ فراغت از آن 20 ربيع‌الأول سال 676ق است.
قواعد المرام از جمله کتابهاى مختصر در علم کلام است که شامل تمام مباحث اصول دين و مسائل اعتقادى مىشود. بر طبق گفته فقيه شهيد، امام احمد على عاملى کتاب جامعى در علم کلام است. از مزاياى اين کتاب روشنى کلمات، قوت عبارات، معلوم‌بودن روش مؤلف و خالى‌بودن از هرگونه تعقيد (همان گونه که در کتابهاى مشابه ديده مىشود) است.
عناوین این رساله عبارتند از: القاعده الاولی فی المقدمات، القاعده الثانیه فی احکام کلیه للمعلومات، القاعده الثالثه فی حدوث العالم، القاعده الرابعه فی اثبات العلم بالصانع و صفاته، القاعده الخامسه فی الافعال و اقسامها و احکامها، القاعده السادسه فی النبوات، القاعده السابعه فی المعاد، القاعده الثامنه فی الامامه.
وضعیت نشر:
چاپ اول اين کتاب به کوشش سيداحمد حسينى از روى نسخه خطى در قم و به وسيله چاپخانه مهر در سال 1398ق و در 299 صفحه انجام گرفت.
این اثر در سال 1406ق برای مرتبه دوم از سوی انتشارات کتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره) در قم به چاپ رسید.
تهیه شده در معاونت پژوهش (واحد علمی سایت)