مؤلف:
ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی، معروف به شیخ صدوق (م 381 ه.ق)
زندگی نامه:
شیخ صدوق (ره) از عالمان دینی شیعه در قرن چهارم هجری قمری است. وی بر اثر دعای حضرت بقیه الله (عج) متولد گردید.تاریخ دقیق ولادت وی مشخص نیست، اما آنچه از کتاب وی، کمال الدین، و کتاب غیبت شیخ طوسی استفاده می‌شود این است که وی پس از مرگ محمد بن عثمان عَمْری، دومین نائب خاص امام زمان(عج) و در اوائل نیابت خاصه ابوالقاسم حسین بن روح، نزدیک به سال 305 ه.ق متولد شده است. برخی گفته اند که تولد وی بعد از سال 305 ه.ق می باشد، و برخی سال 311 ه.ق را به عنوان سال تولد وی ذکر نموده اند. تولد و طفولیت وی در شهر مقدس قم بود.
شیخ صدوق قریب به سیصد کتاب تصنیف نموده که برخی از آنها عبارتند از:
من لا یحضره الفقیه، عیون اخبار الرضا (ع)، معانی الاخبار، الخصال، اکمال الدین و اتمام النعمه، علل الشرایع و الاحکام و الاسباب، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، التوحید، الاعتقادات و...
وی در سنه 381 ه.ق وفات نمود و در «ری» قریب به شاهزاده عبدالعظیم مدفون شد.
معرفی اجمالی کتاب:
در یکی از سفرهای شیخ صدوق به خراسان، علمای نیشابور از وی درخواست نمودند که عقائد شیعه را به صورت موجز و مختصر برای آنها بیان نماید، و شیخ صدوق (ره) نیز برای آنها کتاب «الاعتقادات» را تالیف نمود. وی در این کتاب عقائد شیعه را با استناد به آیات قرآن کریم و روایات معتبره ای که از پیامبر اکرم (ص) و أئمه (علیهم السلام) وارد شده، بیان نموده است.
این کتاب مشتمل بر ۴۵ باب است که عناوین برخی از این ابواب عبارتند از:
1. باب فی صفه اعتقاد الامامیه فی التوحید 2. باب الاعتقاد فی صفات الذات و صفات الافعال 3. باب الاعتقاد فی التکلیف 4. باب الاعتقاد فی افعال العباد 5. باب الاعتقاد فی نفی الجبر و التفویض 6. باب الاعتقاد فی الاراده و المشیئه 7. باب الاعتقاد فی القضاء و القدر 8. باب الاعتقاد فی الفطره و الهدایه 9. باب الاعتقاد فی الاستطاعه 10. باب الاعتقاد فی البداء 11. ...
بر این کتاب شروح مختلفی نوشته شده است که مهم ترین آن کتابیست با نام «تصحیح الاعتقاد» که توسط شیخ مفید (ره) شاگرد شیخ صدوق (ره) نوشته شده است. وی در این کتاب برخی از عقاید غیر قابل دفاع استادش مثل «سهو النبی» را رد نموده و به اصلاح اعتقادات نسبت داده شده به شیعه پرداخته است.
وضعیت نشر:
این کتاب دارای چاپ‌های متعددی است. یکی از چاپ‌ها در انتشارات دارالمفید بیروت با تحقیق عصام عبدالسید به چاپ رسیده است.
چاپ دیگر این اثر، با تحقیق و مقدمه مفصل مؤسسه امام هادی (ع) ، توسط انتشارات پیام امام هادی (ع) در شهر مقدس قم، سال 1389 ه.ش چاپ شد و بعد از آن نیز تجدید چاپ گردید.
تهیه شده در معاونت پژوهش (واحد علمی سایت)