دهمین نشست علمی مرکز آموزش تخصصی شیعه شناسی حوزه ی علمیه قم در تاریخ 16/12/1390 با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر مسعود آذربایجانی(زید عزه) با موضوع تحولات مباحث اخلاقی در جهان تشیع در سالن اجتماعات مرکز آموزش تخصصی شیعه شناسی حوزه علمیه قم برگزار گردید.
ایشان در ابتدای این بحث به ابهامات موضوع مورد بحث می پردازند.
دکتر آذربایجانی:
اولین مقدمه این است که خود این موضوع (تحولات مباحث اخلاقی در جهان تشیع) از دو جهت دارای ابهام است و به سادگی نمی توانیم آن را فیصله بدهیم.
یکی از این جهت یعنی قضاوت کردن و این که واقعاً آدم می خواهد موضوع را از ابعاد مختلف به آن بپردازد به سادگی امکان پذیر نیست. یکی مفهوم شیعه و مصادیق آن هست که در طول تاریخ ما در این زمینه تطوراتی داشته و خود شما هم این را بررسی کرده اید و کسانی هم مثل مرحوم آقا بزرگ و مرحوم امین در کتاب اعیان الشیعه یا دیگری آقای نور الله شوشتری و دیگران که آمدند اعیان الشیعه را جمع¬آوری کردند، این مشکل را مطرح کردند که برخی از مواقع به دلیل فضاهای خاصی که حاکم بوده(فضای تقیه یا فضایی که حاکمان جور حکومت می کردند) اظهار تشیع همیشه امکان پذیر نبوده است.
بخاطر همين است که در مورد همه ی علما و همه ی کسانی که در مورد این موضوع کار کرده اند، عالمان اخلاقی که آرایی را ارائه دادند، به سادگی و قطعیت نمی توانیم درمورد تشیع آنها صحبت کنیم. البته موارد متیقن هم هست ولی در بعضی از موارد هست که یک مقداری با ابهام مواجه هستیم(این یک جهت ابهام). به خصوص که انسانی مثل مرحوم همایی این نکته را مطرح کردند که دو معنا در رابطه با شیعه داریم.
علاقه مندان و شیعه پژوهان محترم می توانند جهت تهیه نسخه کامل این نشست که بصورت جزوه و سی دی درآمده، به معاونت پژوهش این مرکز مراجعه نمایند.